Renovaties en duurzame bouwmaterialen kunnen de groene transitie van Europa stimuleren

In het EEA-verslag “Addressing the environmental and climate footprint of buildings” (Aanpakken van de milieu- en klimaatvoetafdruk van gebouwen) wordt de huidige toestand van het Europese gebouwenbestand beoordeeld en wordt gekeken naar wat nodig is om de Europese gebouwen duurzamer te maken. Het renoveren van bestaande gebouwen met duurzame materialen, het verbeteren van de klimaatbestendigheid en het samenwerken met de natuur staan centraal. Het rapport onderzoekt ook welke beleidsmaatregelen nodig zijn om dat tegen 2050 te bereiken.

Meer dan 30 % van de milieuvoetafdruk van de EU is afkomstig van gebouwen, waarmee dit de sector met de grootste milieu-impact is. Ongeveer een derde van het materiaalverbruik van de Unie gaat naar de bouw. De benutting van gebouwen is goed voor 42 % van het totale energieverbruik en 35 % van de uitstoot van broeikasgassen. Ontmanteling van gebouwen leidt tot de grootste afvalstroom in de EU qua gewicht. Hoewel de recyclingpercentages van sloopafval hoog zijn, leiden ze voornamelijk tot laagwaardige downcycling, aldus het EEA-verslag. 

De vergrijzende bevolking, de toenemende welvaart en het veranderende klimaat zullen naar verwachting de vraag naar de specifieke benutting van gebouwenin Europa veranderen, zoals in het EEA-verslag wordt opgemerkt. Er zullen waarschijnlijk meer gebouwen nodig zijn in steden, en gebouwen moeten bijdragen aan milieu- en klimaatoplossingen, zoals energiebesparing en productie, bescherming tegen klimaatgevaren en herstel van de natuur.

Gebouwen zijn verantwoordelijk voor

Het renoveren van bestaande gebouwen en het gebruik van bouwmaterialen met lage milieueffecten gedurende hun hele levenscyclus moeten prioriteit krijgen bij het duurzaam maken van het Europese gebouwenbestand. Gebouwen moeten minder energie verbruiken, en moeten bestand zijn tegen klimaatverandering en de biodiversiteit ondersteunen, bijvoorbeeld door groene ruimten en daken met vegetatie in het ontwerp van het gebouw op te nemen. Een duurzaam gebouwensysteem moet zorgen voor betaalbare en toegankelijke huisvesting voor iedereen. Dit doel zou kunnen worden ondersteund door participatieve benaderingen van besluitvorming die sterke lokale gemeenschappen stimuleren, naast subsidies voor renovaties en upgrades van gebouwen om de betaalbaarheid van duurzame gebouwen nu en in de toekomst te vergroten.

EU-beleid in verband met gebouwen

Gebouwen zijn gekoppeld aan verschillende belangrijke EU-beleidsterreinen, waaronder klimaat en energie, circulaire economie, digitalisering, natuur en just transition, hoewel er niet één brede EU-strategie voor gebouwen bestaat die alle beleidsterreinen omvat.

Meer recentelijk heeft de Europese Commissie in 2021 het beleidsecosysteem van het Nieuw Europees Bauhaus en financieringsinitiatief gelanceerd om duurzame oplossingen voor de transformatie van de gebouwde omgeving en levensstijlen te bevorderen.

Voorts zal de Europese Commissie naar verwachting steeds meer aandacht besteden aan huisvesting met de aankondiging van een speciale commissaris voor huisvesting, een Europees plan voor betaalbare huisvesting en een Europese strategie voor de bouw van woningen, die onder meer de verbetering van de milieuprestaties van de bouw zal omvatten.