Informacja prasowa - Kopenhaga, 27 czerwca 2006 r.

Europejskie polityki sektora energii muszą uwzględniać zagadnienia środowiskowe

W myśl opublikowanego w dniu dzisiejszym nowego raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) z siedzibą w Kopenhadze, Europa potrzebuje zintegrowanej polityki, w ramach której zostaną zrównoważone cele zabezpieczenia energetycznego oraz konkurencyjności z polityką środowiskową.

Raport zatytułowany "Energia i środowisko w Unii Europejskiej: Postęp w kierunku integracji" mówi o tym, że przyszłe dostawy energii w Europie powinny być oparte o szerokie portfolio technologii. W działaniach dotyczących zapewniania dostaw energii oraz ochrony środowiska należy również uwzględnić aspekty zredukowania zużycia energii.

"Biorąc pod uwagę wzrost cen ropy naftowej i gazu ziemnego oraz wzrastające obawy o bezpieczeństwo energetyczne, należy podkreślić, że równowagę środowiskową należy traktować tak samo poważanie jak zapewnienie dostaw energii", powiedziała profesor Jacqueline McGlade, dyrektor wykonawczy Agencji.

Raport oceniający trendy w sektorze energii w Europie w latach 1990-2003 został opublikowany w związku z dzisiejszym spotkaniem Rady Środowiska w Luksemburgu. Raport oparty jest o szereg wskaźników mierzenia postępu w kierunku integracji zagadnień środowiskowych w ramach sektora energii, zgodnie z wymaganiami procesu z Cardiff.

W raporcie stwierdza się, że presje wywierane na środowisko w związku z produkcją energii zmniejszyły się w latach 1990-2003. Od roku 1990 emisje substancji zanieczyszczających powietrze pochodzących z produkcji i wykorzystania energii zostały wyraźnie zredukowane, niemniej jednak dla osiągnięcia długoterminowych celów jakości powietrza konieczne jest dalszege obniżanie tych emisji. W wyniku przejścia z węgla kamiennego na gaz ziemny oraz zastosowania środków zmniejszających zanieczyszczenie osiągnięto również zmniejszenie presji wywieranych na środowisko przez produkcję energii elektrycznej. Jednakże od przełomu roku 1999 i 2000, ten pozytywny trend przebiega wolniej, a w niektórych krajach zaczął nawet wykazywać regres. W szczególności w ostatnich latach wzrastają emisje gazów cieplarnianych związanych z wytwarzaniem energii.

Znaczenie osiągnięć technologicznych, takich jak bardziej efektywna praca elektrowni, wprowadzenie środków zmniejszających zanieczyszczenie (np. katalizatory w silnikach samochodowych, odsiarczanie gazów wylotowych w elektrowniach) oraz wzrastających możliwości energii odnawialnych (biopaliwa, energetyka wiatrowa, słoneczna, elektrownie wodne, źródła geotermalne) jest niwelowane przez wzrost zużycia energii dla celów konsumpcyjnych. Powodem jest większe zapotrzebowanie na transport i energię elektryczną, które nadal w znacznym stopniu opierają się na wykorzystaniu paliw kopalnych.

Raport mówi również o stale aktualnej potrzebie określenia i wdrożenia metody postępowania z odpadami z elektrowni jądrowych.

"Znaczenie energetyki jądrowej jest aktualnie omawiane w niektórych państwach członkowskich w kontekście zmian klimatycznych oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Ważną rzeczą jest zapewnienie, aby możliwości wykorzystania energii jądrowej nie pochłaniały środków finansowych niezbędnych do wspierania technologii produkcji energii ze źródeł alternatywnych ani nie przesuwały na plan dalszy konieczności bardziej efektywnego wykorzystania energii", powiedziała profesor McGlade.

W raporcie podkreśla się również nowe możliwości związane z faktem, że w wielu krajach europejskich omawiane są obecnie sposoby unowocześnienia lub zastąpienia przestarzałych elektrowni.

"Zapewnienie długotrwałej zintegrowanej struktury dotyczącej energii jest pilnym zagadnieniem ze względu na istniejącą potrzebę inwestowania w infrastrukturę do produkcji energii. Oznacza to otwarcie możliwości dla rozwoju sektora energii zapewniającego równowagę środowiskową, wspierającego energię odnawialną oraz efektywne wykorzystywanie energii", dodała profesor McGlade.

Informacje dla redakcji:

Informacje o Europejskiej Agencji Środowiska (EEA): Siedzibą Agencji jest Kopenhaga. Celem agencji jest pomoc w osiągnięciu znaczącej i widocznej poprawy środowiska na terenie Europy poprzez dostarczanie aktualnych, ukierunkowanych, adekwatnych i wiarygodnych informacji twórcom polityki oraz opinii publicznej.

Strona internetowa
Dostęp do raportu znajduje się pod adresem: http://reports.eea.europa.eu/eea_report_2006_8/en

Uwaga: Dane zawarte w tym raporcie odnoszą się do okresu od 1990 do 2003 roku. Agencja ostatnio opublikowała raport z roku 2006 o inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych dla Europy. Raport obejmuje dane dotyczące gazów cieplarnianych na rok 2004 i jest dostępny tutaj:

Kluczowe trendy produkcji energii w latach 1990-2003
Kluczowy trend 1: Emisje gazów cieplarnianych związanych z wytwarzaniem energii wykazują ponownie wzrost, po obniżeniu w latach dziewięćdziesiątych, co zagraża długoterminowym celom redukcji.

Emisje gazów cieplarnianych związanych z wytwarzaniem energii obniżyły się o 2,6% w latach 1990-2003, jednakże od 1999 roku powoli wzrastają. Głównym czynnikiem wzrostu w ostatnich latach jest wzrost produkcji energii elektrycznej w elektrowniach węglowych. Ponadto istnieje długoterminowy trend wzrostu emisji pochodzących z transportu z powodu wzrostu jego natężenia. Te czynniki w znacznym stopniu niwelują osiągnięcia innych sektorów. Dla umożliwienia osiągnięcia długoterminowych celów redukcji emisji proponowanych przez UE, niezbędne jest zasadnicze zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych związanych z wytwarzaniem energii.

Kluczowy trend 2: Emisje substancji zanieczyszczających powietrze związanych z wytwarzaniem energii obniżyły się, jednakże powietrze wciąż wywiera niekorzystny wpływ na stan zdrowia człowieka oraz ekosystemy.

Emisje substancji zakwaszających, prekursorów i cząsteczek ozonu troposferycznego obniżyły się odpowiednio o 56 %, 41 % oraz 47 % w latach 1990-2003. Te redukcje były spowodowane zastosowaniem technologii środowiskowych zmniejszających zanieczyszczenie, bardziej efektywnym wykorzystywaniem energii oraz przechodzeniem z węgla na gaz ziemny. Od roku 2000 proces obniżania emisji niektórych substancji zanieczyszczających powietrze został jednak zwolniony ze względu na stały wzrost zużycia energii oraz ponowny wzrost zużycia węgla. Pomimo redukcji emisji substancji zanieczyszczających powietrze jakość powietrza w wielu miastach nie osiągnęła jeszcze parametrów wymaganych przez prawodawstwo europejskie. Ponadto powietrze stale negatywnie wpływa na zdrowie człowieka i ekosystemy. Dla osiągnięcia długoterminowych celów dotyczących jakości powietrza konieczne jest obniżenie tych emisji.

Kluczowy trend 3: Paliwa kopalne wciąż mają największy udział w zużyciu energii, ale technologie zmniejszające zanieczyszczenie oraz zmiana paliw zmniejszają presje wywierane na środowisko.

Spalanie paliw kopalnych jest główną przyczyną emisji dwutlenku węgla, dwutlenku siarki oraz tlenku azotu, obejmując niemalże 80% zużycia energii ogółem, oraz 55% produkcji energii elektrycznej. Niektóre z wymienionych presji wywieranych na środowisko w latach 1990-2003 zmniejszyły się. Jedną z głównych przyczyn spadku emisji gazów cieplarnianych było zastąpienie węgla jako paliwo do produkcji energii elektrycznej przez bardziej czysty gaz ziemny, jednakże ten proces zamiany paliwa przebiega wolniej od roku 1999. W wyniku zwiększenia natężenia transportu wzrosło zużycie ropy naftowej, która stale stanowi najistotniejszy rodzaj paliwa w zużyciu energii ogółem. Udział wykorzystania energii jądrowej pozostaje niemalże niezmienny.

Kluczowy trend 4: Stały wzrost zużycia energii utrudnia zmniejszenie presji wywieranych na środowisko

W latach 1990-2003 zużycie energii w 25 krajach UE wzrosło o 11,6%. Przewiduje się kontynuację tego trendu, jeżeli nie zostaną wdrożone dodatkowe programy oszczędzania energii. Wzrost dochodów osobistych oraz zmiana stylu życia pociągające za sobą narastanie natężenia transportu doprowadziły do zwiększania zużycia energii w gospodarstwach domowych, branży usługowej oraz w transporcie. Największym konsumentem energii końcowej jest obecnie transport. Jednocześnie, w wyniku podniesienia efektywności zużycia energii oraz przejścia z energochłonnej produkcji na usługi, obniżyło się jej zużycie w przemyśle. Zużycie energii elektrycznej wzrosło szczególnie szybko w wyniku jej atrakcyjności i łatwości wykorzystania przez klientów końcowych, rozwoju sektora usług oraz wzrostu liczby urządzeń elektrycznych.

Kluczowy trend 5: Ogólny udział odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii ogółem oraz zużyciu energii elektrycznej utrzymuje się na niskim poziomie pomimo wielkiego rozszerzenia możliwości źródeł odnawialnych.

Produkcja energii i energii elektrycznej z odnawialnych źródeł w okresie od roku 1990 do 2003 stale wzrastała, przy czym szczególny wzrost dotyczył energetyki wiatrowej i wykorzystania energii słonecznej. Jednakże w związku ze wzrostem zużycia energii i energii elektrycznej, oraz w wyniku spadku produkcji elektrowni wodnych spowodowanego niskimi opadami atmosferycznymi w latach 2002 i 2003, wzrost udziału źródeł odnawialnych w ogólnym zużyciu energii i energii elektrycznej był ograniczony. Te czynniki zrównoważyły wzrost źródeł odnawialnych w stosunku do ogólnego zużycia. W roku 2003 udział odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii ogółem oraz zużyciu energii elektrycznej brutto wynosił odpowiednio 6 % i 12,8 %. Osiągnięcie zakładanych przez Unie Europejską celów 12% udziału w zużyciu energii ogółem oraz 21% udziału zużyciu energii elektrycznej brutto w roku 2010 będzie wymagało podjęcia energicznych działań dla dalszego rozwoju wykorzystania źródeł odnawialnych.

Kluczowy trend 6: Po okresie spadku cen energii w latach dziewięćdziesiątych, po roku 2000 w większości przypadków ceny za energię wzrosły. Od roku 1990 wzrosły poziomy opodatkowania, jednakże koszty zewnętrzne nie zostały w pełni uwzględnione.

Z wyjątkiem sektora transportu, ceny energii i większości paliw w latach dziewięćdziesiątych spadły, a następnie mniej więcej od roku 2000 zaczęły ponownie wzrastać. To zjawisko jest spowodowane przede wszystkim wzrostem światowych cen ropy naftowej i gazu. Wzrost cen doprowadził do zwiększenia potrzeb zastosowania środków oszczędzania energii. W okresie lat dziewięćdziesiątych poziomy cen nie były wystarczająco wysokie, aby zachęcały do oszczędności energii. Wzrost poziomu opodatkowania w przeciągu całego tego okresu może wskazywać, że z powodów oddziaływania na środowisko koszty zewnętrzne zużycia energii zostały uwzględnione w szerszym zakresie niż w latach poprzednich. Pomimo to, poziomy opodatkowania generalnie nadal pozostają poniżej szacowanych zewnętrznych kosztów ponoszonych przez środowisko.